Potomkowie skierniewickich Żydów szukali swoich korzeni
Akademię Twórczości przy CKiS w Skierniewicach odwiedziła grupa turystów z Nowego Jorku i Londynu. Byli to potomkowie skierniewickich Żydów ze skoligaconych ze sobą rodzin: Rywan, Lewkowicz i Dąbrowski. Grupą opiekowała się Kamila Klauzińska organizująca tego typu spotkania. W galerii Akademii Twórczości goście obejrzeli wystawę "Pamiątki ze strychu - z życia skierniewickich Żydów", pracownicy Akademii pomogli im w poszukiwaniach genealogicznych, pokazali także miejsca w Skierniewicach związane z historią Żydów, m.in. żydowskie cmentarze przy ul. Granicznej i Strobowskiej, bożnicę, bank, kamienice wybudowane przez Izraela Szpichlera i Mosze Bombla przy ul. Sienkiewicza, budynki należące niegdyś do rodziny Wertheimów przy ul. Lelewela.
Zanim jednak goście przybyli do Skierniewic, mieszkająca w Anglii Naomi Leon rozpoczęła poszukiwania swoich korzeni. Jej matka, Rona, jest Angielką, zaś ojciec Żydem, którego przodkowie pochodzili ze Skierniewic, Rawy Maz. i Aleksandrowa Łódzkiego. Naomi, po ukończeniu historii na Uniwersytecie Cambridge pracowała w londyńskich agencjach filmowych, telewizyjnych i literackich jako doradca, a następnie podjęła studia genealogiczne. Naomi jest obecnie mentorem Żydowskiego Towarzystwa Genealogicznego Wielkiej Brytanii (JGSGB), członkiem stowarzyszenia AGRA (Stowarzyszenie Genealogów i Badaczy Archiwów), Towarzystwa Genealogów (SoG) i Grupy Historii Sussex (SFHG) . W 2011 roku założyła organizację Research Roots pomagającą zainteresowanym w odszukiwaniu żydowskich przodków. Zaczęła od swojej rodziny.
- Chciałam odnaleźć odpowiedzi na najbardziej niejasne pytania – mówi Naomi - w nadziei, że z mojej pasji i wiedzy wynikną też korzyści dla innych. Prowadzę projekt digitalizacji żydowskich nagrań społecznościowych w Brighton i Hove w Anglii, a także zajmuję się indeksacją miast moich przodków z Polski w Jewish Records Indexing-Poland.
Kuzynka Naomi, Carol Epstein z USA, stara się rozwikłać tajemnicę swoich najbliższych krewnych ze Skierniewic – Żydów o nazwisku Dąbrowski (lub Dombrowski). Robi to nawet poprzez badania kodu DNA. Na żydowskich cmentarzach w Skierniewicach z uwagą czytała napisy na macewach, jednak nie odnalazła grobu nikogo ze swojej rodziny. Jednak kilkadziesiąt macew na skierniewickich cmentarzach żydowskich to tylko niewielki procent tych, które ocalały z wojennej pożogi. Carol tworzy drzewo genealogiczne swojej rodziny i rodziny męża Hala Epsteina, którego przodkowie są Żydami z Litwy.
Inna kuzynka, Dee Knight mieszka w Londynie. Jej przodkowie to skierniewicka rodzina Lewkowiczów. Być może jej bliskimi krewnymi są potomkowie skierniewiczanina Ignacego Lewkowicza „Eddiego Vitcha”, aktora i karykaturzysty. Do tego jeszcze Dee nie dotarła, gdyż osób o nazwisku Lewkowicz było w Skierniewicach bardzo dużo.
Odwiedziny na żydowskich cmentarzach w Skierniewicach wzruszyły Ruth, pisarkę z Nowego Jorku, najstarszą z kuzynek.
- Dopóki my Żydzi trzymamy się razem dopóty będziemy istnieć – mówi. – Dbamy o swoją historię, tradycję, przodków. Proszę spojrzeć na historię Żydów: zewsząd nas wyganiano, niszczono, mordowano. Tylko jedność pozwala nam przetrwać.
